Annibale Carracci i jego trzy piety.

Annibale Carracci jest jednym z najwybitniejszych malarzy włoskiego baroku. Podobnie jak wielu barokowych artystów tamtych czasów, Carracci malował głównie freski o tematyce religijnej. Jest jednak jeszcze autorem niezwykłych obrazów religijnych oraz ikon, wśród których odnaleźć można trzy różne przedstawienia Matki Boskiej, trzymającej na kolanach konającego Chrystusa. Wszystkie trzy piety to obrazy godne uwagi, chociaż przedstawiają ten sam temat, są zupełnie różne. Pieta pochodząca z przełomu lat 1599 - 1600 przedstawia piękną Madonnę trzymającą na łonie martwe ciało Chrystusa. Na jej twarzy mocno zaznaczony jest ból. Dwa aniołki towarzyszą Matce Boskiej. Jeden z nich dotyka palcem cierniowej korony. Przypomina o męce, ale w jego gęście jest też element zabawy. Drugi aniołek próbuje dźwignąć rękę Chrystusa, na jego twarzy maluje się rozpacz a głowę zwróconą ma w stronę drugiego cherubina. To formalna innowacja, nie stosowana dotychczas. Znakiem grozy jest prawa dłoń. Doświetlona przez refleks fioletowej szaty Maryi, krwawa i sina, świadczy o odejściu Jezusa. Kolejna Pieta, przechowywana w Kunsthistorisches Museum w Wiedniu, namalowana została około 1603 roku. Otwarte usta Chrystusa świadczą o jego pewnej śmierci, małe aniołki starają się podtrzymywać zbolałą Matkę i pocieszyć ją. Maryja nie widzi już syna, nie ma już siły oglądać jego śmierci. Ból jest zbyt wielki. Ciało Syna przedstawione jest w taki sposób, by jak najpełniej odzwierciedlało fakt zgonu. Carracci szczególny nacisk położył na ręce Chrystusa, fioletowe i blade. Maria upadła na zimny sarkofag i leży z zamkniętymi oczami. I ona wydaje się być martwa. Na krawędzi trumny leżą gwoździe i cierniowa korona. Zupełnie ciemne tło wydarzeń kontrastuje z błękitem szaty Marii i światłem dnia w krajobrazie, znajdującym się w ramce po lewej stronie. Być może to zapowiedź zmartwychwstania. Obraz ten powstał tuż przed tym, jak Annibale zapadł na melancholię, którą dzisiaj nazwalibyśmy depresją. Najsilniej jednak działa na odbiorców Pieta, którą stworzył malarz w 1606 roku. Jego choroba była wówczas w głębokim stadium. Na obrazie rozpaczają nad śmiercią Chrystusa cztery kobiety. Opłakiwanie Chrystusa stoi tu w sprzeczności z tradycyjnym ujęciem tematu. Niezwykłe przede wszystkim jest to, że obraz pokazuje tylko kobiety żałobników. Chrystus opiera się na kolanach Maryi Panny. Św Maria Magdalena jest prawdopodobnie czołową postacią, która klęczy po prawej stronie. Wznosi ręce do góry, wpatrując się w Chrystusa. Dwie pozostałe kobiety, być może matka Jakuba i Salomea, starają sie pomóc Maryi. Jedna podtrzymuje nieprzytomną Matkę, a druga z rozpaczą wymalowaną na twarzy wyciąga w ich stronę ręce w geście pomocy. Maria jest nieprzytomna, ma niemal identycznie jak jej Syn, otwarte usta. Prawa jej ręka zwisa bezwładnie, lewą oparła na piersi Chrystusa. To co się dzieje na obrazie, reakcje kobiet, potęguje patos. Tło jest niemal całe czarne i kontrastuje z bladym, martwym ciałem Chrystusa. Nie ma tu tak, jak w poprzednim dziele, nadziei na zmartwychwstanie. Jest to jeden z najpotężniej naładowanych emocjonalnie dzieł artysty. Porównując trzy kolejne obrazy pokazujące Maryję opłakująca Chrystusa, widać wyraźnie zwiększające się napięcie, zmianę tonacji i coraz większy, wszechogarniający artystę smutek. Pierwsza Maria jest piękna i przytomna, każda następna coraz starsza, brzydsza i w większej rozpaczy. Annibale Carracci zmarł 15 lipca 1609 roku i został pochowany w Panteonie, tuż obok Rafaela, do którego wielokrotnie porównywany był za życia.