Teresa Kruszewska - Architekt wnętrz

Studia w pionierskich latach 1945–1950 na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie były dla Teresy Kruszewskiej okresem, o którym po latach napisała: „To, co robię jako projektant i sposób w jaki rozwiązuję problemy przynależne najbliższemu otoczeniu człowieka, ma źródła przede wszystkim w jakości studiów charakteryzujących się niezwykle bogatym programem ówczesnego Wydziału Architektury Wnętrz. Ponadto – co jest nie mniej ważne – grono profesorskie stanowili w większości wybitni pedagodzy–twórcy, a wśród nich wielcy mistrzowie sprzętarstwa: profesorowie Wojciech Jastrzębowski, Czesław Knothe oraz Jan Kurzątkowski. Wywodzę się ze szkoły ostatniego z Nich”.

Nauka pod kierunkiem prof. Jana Kurzątkowskiego (wizjonera i eksperymentatora, wyprzedzającego o wiele lat „nowoczesność” przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych) oraz bezpośredni kontakt z pedagogami–twórcami, którym obca była doktryna socrealizmu, uchroniły ją oraz wszystkich wówczas studiujących na Wydziale Architektury Wnętrz od przymusu realizowania narzucanych wzorców. Przyczyniło się to do przyspieszonego zaistnienia nowego stylu w architekturze wnętrz, którego istotną część stanowiło i stanowi projektowanie mebli.

Teresa Kruszewska rozpoczęła pracę w Akademii już w 1948 roku. Początkowo jako asystent stażysta na Wydziale Grafiki, a następnie pełniła obowiązki asystenta na Wydziale Architektury Wnętrz w pracowniach prowadzonych przez profesorów: Jana Kurzątkowskiego i Czesława Knothe.

Akademia oraz Spółdzielnia Artystów „Ład”, w której aktywnie działali profesorowie Wydziału Architektury Wnętrz, stanowiły dla Teresy Kruszewskiej i jej kolegów przestrzeń doświadczeń i zdrowej, twórczej rywalizacji. Nie bez znaczenia były honoraria uzyskiwane za projekty mebli, a realizacje wzbogacały świadomość projektowania i technologii wykonawstwa.

Teresa Kruszewska uczestniczyła w ważnych dla środowiska architektów wnętrz wydarzeniach, w większości z nich uzyskując wyróżnienia i nagrody. Istotnym czynnikiem wpływającym na przebieg rozwoju twórczego Kruszewskiej był, jak na czasy PRLu, intensywny kontakt ze światem. Decydowały o tym różne czynniki – najczęściej aktywność twórcza – osiągane w pracy rezultaty oraz znajomość języka angielskiego.

Przygodę poznawania świata zaczęła w 1957 roku wyjazdem na XI Triennale di Milano i kilkutygodniowym zwiedzaniem Europy, w tym EXPO ’58 w Brukseli. Do ważnych wydarzeń kształtujących postawę twórczą Kruszewskiej należy zaliczyć stypendium Rządu Fińskiego uzyskane w 1963 roku na trzymiesięczny pobyt w Finlandii. Dało jej ono możliwość odbycia dwutygodniowej praktyki w pracowni Alvara Aalto w Helsinkach oraz poznania ważnych ośrodków projektowych w Helsinkach, Lahti, Kotka, Rovaniemi i Turku. W wyniku realizacji wnętrz oraz wyposażenia pokoi szkolnych i sal pobytu dziennego dla dzieci w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie-Prokocimiu, wybudowanym z funduszy Polonii Amerykańskiej i rządu USA, Teresa Kruszewska uzyskała stypendium Departamentu Stanu USA i w latach 1966–1967 odbyła roczny staż w Rhode Island School of Design.

Teresa Kruszewska – architekt wnętrz, projektant mebli – stoi na stanowisku, że: „Najważniejszą zasadą w mojej pracy jest to, że zawsze testuję meble z dziećmi i z dorosłymi. Wszystkie moje produkty podporządkowane są ergonomii. Ważne jest, aby studenci wzornictwa przestrzegali tych zasad – projekty muszą wynikać z potrzeb realnego życia i zdać egzamin w realnym życiu”. I dalej: „Cieszę się, że moje projekty wciąż zachowują aktualność jako prototypy, które mogę pokazywać studentom. W ten sposób pomagam im zrozumieć, na czym polega fizyczne, a nie tylko wirtualne podejście do problemów projektowania”.

Teresa Kruszewska z satysfakcją odnotowuje wzrastające w ostatnich latach zainteresowanie stylem przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Była szczęśliwa – mimo uwag – gdy w 2007 roku w kwartalniku „2+3D” ukazał się artykuł dr Krystyny Łuczak-Surówki poświęcony jej twórczości, oraz gdy w 2008 roku udzielała wywiadu Gian Luce Amadei, który następnie znalazł się, z wieloma innymi wywiadami, w książce Discovering Women in Polish Design: Interviews and Conversations*. Wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie Chcemy być nowocześni. Polski design 1955–1968 i katalog ze zdjęciami przeżywającej triumf Muszelki oraz wydany w 2011 roku – na razie w wersji angielskiej – przez Instytut Adama Mickiewicza album Out of the Ordinary. Polish Designers of the 20th Century pod redakcją Czesławy Frejlich, potwierdziły wagę dokonań projektowych Mistrza i Uczennicy.

Jej twórcze znaki rozpoznawcze to krzesełko z 1952 roku zaprojektowane na zlecenie Spółdzielni Artystów „Ład”, fotel ogrodowy Tubus (1965), fotel Tulipan (1973), krzesełko Muszelka.

Henryka Noskiewicz-Gałązka

W dniach 13-30 kwietnia odbędzie się wystawa poświęcona twórczości Teresy Kruszewskie pod tytułem „Teresa Kruszewska. Architekt wnętrz. Twórczość”.


Wernisaż 13 kwietnia 2012 godz. 18.
Wystawa otwarta 13-30 kwietnia 2012

Poniedziałek – piątek 12-18
Sobota 11-16


Salon Akademii
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Pałac Czapskich - Raczyńskich
Krakowskie Przedmieście 5 wejście od Traugutta

Kurator Krystyna Łuczak-Surówka


*Wydanej przez Instytut Adama Mickiewicza w ramach POLSKA! YEAR, 2009


Źródło: IP


Patronat nad wystawą objął portal Artysta.pl.